Bệnh đạo ôn là một dịch hại nguy hiểm làm thất thu năng suất lên đến 70% và chất lượng hạt giảm sút nghiêm trọng. Trước đây bệnh chỉ xuất hiện trong vụ lúa Đông Xuân thì trong những năm gần đây, bệnh đạo ôn đã gây hại hầu hết các vụ lúa trong năm. Để giúp bà con tạo ra nhiều vụ mùa vàng bội thu, kỹ sư Bùi Văn Thắng – Công ty Nicotex đã đưa ra nhiều khuyến cáo giúp bà con nông dân phòng trừ và trị dứt điểm bệnh đạo ôn lá hiệu quả.
P.V: Xin anh cho biết cách nhận biết cũng như điều kiện sinh trưởng của bệnh đạo ôn hại lúa trong các vụ lúa hiện nay?
Anh Bùi Văn Thắng: Bệnh đạo ôn hại lúa do nấm Pyricularia oryzae Cav. gây ra và là một trong những dịch hại nguy hiểm làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng hạt lúa.
Bệnh đạo ôn trên lá chủ yếu ở giai đoạn mạ – đẻ nhánh, cổ bông và hạt. Lúc đầu vết bệnh chỉ nhỏ như đầu mũi kim, màu xám xanh giống như bị nước sôi, sau chuyển sang màu nâu, rồi lan rộng dần ra thành hình thoi (hình mắt én) xung quanh màu nâu đậm, giữa màu xám trắng. Nếu nặng, nhiều vết liên kết lại với nhau tạo thành mảng lớn, có thể làm lá bị khô cháy, cây lúa lụi tàn, gây thất thu năng suất nghiêm trọng.
Biểu hiện ở cổ lá: Vết bệnh hình khum theo chiều cong giữa cổ lá và phiến lá. Từ cổ lá, bệnh lan ra bẹ lá và phiến lá làm lá lúa khô lụi gãy gục.
Biểu hiện ở trên cổ bông, cổ gié: nấm bệnh tấn công trên cổ bông (cổ gié) làm cản trở việc vận chuyển chất dinh dưỡng từ cây lúa lên nuôi bông, nuôi hạt, hạt lúa sẽ bị lép lửng. Nếu bệnh tấn công sớm có thể làm cho hạt lúa bị lép hoàn toàn. Vết bệnh lúc đầu có màu xám xanh, sau chuyển dần sang màu nâu, nâu đậm. Nếu độ ẩm không khí cao, chỗ vết bệnh sẽ mọc một lớp nấm mốc màu xám xanh, dễ bị gãy, làm ruộng lúa trở nên xơ xác.
Biểu hiện ở đốt thân: Lúc đầu là một đốm nhỏ màu nâu đen, về sau lớn dần bao quanh đốt thân, làm cho thân thắt lại, màu nâu đen, khi trời mưa ẩm, đốt thân bị bệnh mềm nhũn dễ bị gãy gập khi gặp gió, mưa bão. Trên đồng ruộng, bệnh trên đốt thân có xuất hiện nhưng không nhiều.
Bệnh hại trên hạt: vết bệnh có hình tròn, viền nâu, tâm màu xám trắng, đường kính khoảng 1 – 2 mm, làm hạt lúa bị lem lép, nếu bị bệnh sớm, hạt lúa có thể bị lép hoàn toàn ảnh hưởng đến năng suất của bà con.
Nấm bệnh có thể tấn công vào mọi giai đoạn sinh trưởng và các bộ phận của cây lúa trên cổ bông, nhánh gié hoặc trên cổ đọt thân. Nếu nấm bệnh gặp điều kiện phát sinh phát triển thuận lợi, bệnh sẽ trở nặng làm khô cổ bông, bông lúa bị gẫy.
Điều đáng nói, bệnh đạo ôn ở lúa thường phát triển mạnh trong điều kiện khí hậu mát mẻ, nhiệt độ từ 20 – 300C, ẩm độ không khí trên 80%, mưa nhỏ kéo dài, đêm sương mù nhiều. Đây là yếu tố “lý tưởng” cho bệnh phát triển mạnh và có nguy cơ lây lan trên diện rộng, gây cháy lụi cục bộ một số diện tích nếu không tiến hành phòng trừ kịp thời.
Phân đạm cũng có ảnh hưởng nhiều nhất đến mức độ phát sinh, gây hại của bệnh. Bón quá nhiều đạm, bón quá muộn, bón khi nhiệt độ không khí thấp, bón lúc cây con non sẽ làm tăng tỷ lệ bệnh và mức độ gây hại của bệnh. Chế độ nước phù hợp, không quá khô hạn, tăng sức chống chịu bệnh đạo ôn, hạn chế ảnh hưởng của đạm đối với bệnh đạo ôn. Bệnh phát triển mạnh hơn ở những trà lúa xuân sớm và mùa muộn, ở những ruộng có mật độ cấy quá cao, bệnh thường xuất hiện sớm và gây hại kéo dài.
P.V: Vậy anh có thể đưa ra những khuyến cáo giúp bà con nông dân trong thực hiện các giải pháp phòng trừ và trị bệnh đạo ôn hiệu quả?
Anh Bùi Văn Thắng: Bệnh đạo ôn được xếp vào một trong những dịch hại nguy hiểm làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng hạt lúa. Nguồn bệnh đạo ôn được bảo tồn chủ yếu là sợi nấm và bào tử. Chúng tồn tại trên hạt, trên gốc rạ và tàn dư lúa bệnh hoặc có thể là trên ký chủ phụ như: cỏ lồng vực, cỏ đuôi phụng,… Bệnh lan truyền bằng bào tử trong không khí là chính. Gió mạnh làm phát tán bào tử ra xung quanh. Ngoài ra nấm gây bệnh đạo ôn có thể truyền lan nhờ mưa, qua đất, hạt giống, tàn dư rơm rạ,…Vì vậy, ngay từ đầu vụ sản xuất, Công ty Nicotex đã bám sát các công văn chỉ đạo của Chi cục Trồng trọt & BVTV để hướng dẫn bà con nông dân tăng cường công tác phòng trừ bệnh đạo ôn hại lúa. Ở từng thời điểm sinh trưởng của lúa, phát sinh của dịch hại, cơ quan chuyên môn tiếp tục khuyến cáo, hướng dẫn đến tận các địa phương và vùng sản xuất về các biện pháp phòng trừ, kỹ thuật, danh mục thuốc BVTV…
Về biện pháp phòng trừ bệnh đạo ôn hại lúa thì bà con cần lưu ý như sau:
Biện pháp canh tác: Bà con nên chọn giống lúa kháng bệnh, diệt sạch cỏ dại, rơm rạ có chứa mầm bệnh trước khi canh tác. Xử lý hạt giống bằng cách ngâm trong nước ấm 15 phút. Gieo sạ với mật độ vừa phải, bón phân cân đối tỉ lệ N, P, K, đặc biệt là phân kali để tăng cường tính kháng của tế bào cây đối với sự xâm nhập của nấm bệnh. Nếu thấy bệnh chớm phát, ngưng bón đạm ngay và không để ruộng khô nước.
Biện pháp hóa học: Khi cây lúa xuất hiện những vết bệnh đầu tiên, bà con cần ngưng ngay việc bón phân đạm, phân bón qua lá. Sử dụng thuốc BVTV nằm trong danh mục được phép sử dụng tại Việt Nam. Ở giai đoạn hiện nay, bà con có thể tham khảo sử dụng loại thuốc đặc trị bệnh đạo ôn lúa như Fu-army 40EC.
Fu-army 40EC có chứa hoạt chất Isoprothiolane 40%. Đây là thuốc trừ bệnh tác dụng nội hấp mạnh. Có tác động kép vừa bảo vệ vừa tiêu diệt nấm gây bệnh đạo ôn hại lúa. Sau khi phun, thuốc nhanh chóng được xâm nhập qua lá và rễ, lưu dẫn trong cây lúa theo cả hướng ngọn và hướng gốc, có tác dụng kìm hãm sự nảy mầm của bào tử nấm và kìm hãm sự xâm nhập của nấm bệnh đạo ôn vào mô của lá và thân cây lúa.
PV: Trong quá trình sử dụng thuốc Fu-army 40EC thì bà con cần lưu ý những tiêu chí nào để đạt được hiệu quả tối ưu ?
Anh Bùi Văn Thắng: Hiện nay việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật của nhiều nông dân ở một số nơi còn chưa đúng từ lựa chọn thuốc đặc hiệu, kỹ thuật pha chế (như lượng nước, thuốc cần pha), thời gian phun, kỹ thuật phun,… dẫn đến phải phun nhiều lần, tốn kém nhưng hiệu quả phòng trừ lại không cao. Để chủ động phòng trừ bệnh hiệu quả, bà con cần lưu ý trong ruộng cần có lớp nước mỏng 3 – 5cm, không để ruộng khô, không phun phân bón lá và bón đạm, và tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” (đúng thuốc, đúng thời điểm, đúng kỹ thuật và đúng liều lượng, nồng độ) khi phun thuốc. Bà con đọc kỹ nhãn thuốc trước khi sử dụng, và dùng theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Khi bệnh phát triển mạnh thành dịch, muốn tăng liều bà con cần theo hướng dẫn của cán bộ BVTV.
Nếu bệnh đạo ôn gây hại trên diện rộng, để dập dịch kịp thời và đạt hiệu quả cao, an toàn trong quá trình phun thuốc, bà con có thể sử dụng Fu-army 40EC kết hợp với máy bay nông nghiệp UAV hoặc các dịch vụ phun thuốc của Nicotex Fly.
P.V: Xin trân trọng cảm ơn anh!
Để hiểu biết chi tiết về dịch bệnh đạo ôn trên lúa và dịch vụ phun thuốc bằng máy bay nông nghiệp. Kính mời Quý bà con liên hệ đến số điện thoại Hotline 1900633813.
Hiệu quả của nhà nông – Niềm mong muốn của Nicotex